top of page
ROMANLAR  VE  ROMAN  KAHRAMANLARI

     Romanı oluşturan en önemli öğe insan unsurudur. Bu sözleri okuyanlar arasında bazılarınızın olur mu canım, hayvanlar için bunca roman yazılmışken bunu nasıl söylersin dediğini işitir gibiyim. Bu nedenle bir adım daha ileriye çıkıp romanın ortaya çıkış nedeni insandır diyorum. Bu sözlerimi desteklemek için hayvanların kahraman olduğu romanları örnek gösteriyorum. Hayvan Çiftliği isimli romanında George Orwell,  Moby Dick isimli romanında Herman Melville, Yılkı Atı isimli romanında Abbas Sayar konuyu değişik biçimlerde insanlara anlattırmıştır. Roman bir anlatı sanatıdır. İşin içine edebiyatı sokmadan telgraf yazar gibi yazıldığında üç satırda bitirilecek bir konuyu iyi bir edebiyatçı sayfalarca anlatabilir. Romanı kolay tükettiğiniz zaman sanat olmaktan çıkacağı unutulmamalıdır. Bunun için işin içine ironi, mecaz ve alegori gibi bazı güzel kavramları katmak gerekebilir. Hayvanların konuşmalarında bu kavramlardan istifade edilebilir. Gerçekte o romanlar zaten insanlar için yazılmıştır. Ne yazık ki bu kavramları tanımayan okuyucu romandan hiçbir şey anlamadığı için çoğunlukla sıkılır. Kurmaca dünyasında olayların, beşeri bir ortamda gerçekleştiğini göstermek için romancı, istediği kişiyi, istediği kimlikte devreye sokabilir. Tercih onundur ve o, insandan hayvana, eşyadan kavrama kadar birçok öğeyi öne çıkarabilir. Bu, adalet düşüncesinin gözü bağlı ve elinde terazi bulunan bir kadınla anlatılmasına benzer. Roman kahramanı dediğimizde karşımıza değişik tip ve karakterde kişiler çıkabilir.  Çünkü hiçbir insan basit değildir. Düz, tek yanlı yalınkat kişiler yaratmak, çok yönlü yuvarlak kişileri yaratmak kadar büyük bir başarı değildir. Bu nedenle roman kahramanına çok da kolay ulaşılmaması gerekir. Aslında romanın kimi anlattığı değil, anlattığını nasıl ifade ettiği önemlidir. Anlatılmak istenen konu okuyucu tarafından iyi algılandıysa sorun yoktur. Bu nedenle roman kişileriyle gerçek insanlar arsındaki ilişkinin düzeyini belirlemek gerekir. Yüzlerce değişik yazarın elinde karakter bulan roman kahramanlarının bazıları ise özeldir. Bunlar bazen romanın dahi önüne geçebilir. Bunlar gerektiğinde yazarın elinden kaçar, kendi istediğini yapar. Bu tür roman kahramanlarına tam bir özgürlük verilecek olursa, romanı parça parça ederler, çok sıkı denetim altında tutulursa bu kez de kendini yok edebilir. Bu roman kahramanını yazar mı yaratır, yoksa roman kahramanı mı romanı yaratır bu pek de belli değildir. Kimi yazarlar kahramanlarının özgür olduğunu kimileri de olmadıklarını savunur. Ama şu bir gerçek ki, beğenilen romanların büyük bir kısmında roman kahramanı ile roman konusu tam bir uyum içinde oturmuştur. Aralarında sessiz bir mutabakat vardır. Romanda yaşanan olaylar zaman içinde unutulsa bile o roman kahramanları daima hatırlanacaktır. Şimdi sizlere bazı romanları, yazarlarını ve kahramanını hatırlatmak istiyorum.

   Eser                                                 Yazarı                                Kahramanı

İntibah                                          Namık Kemal                       Ali Bey

Araba Sevdası                             R. Mahmut Ekrem               Bihruz Bey

Sergüzeşt                                      Samipaşazade                      Sezai Dilber

Mai ve Siyah                                Halit Ziya Uşaklıgil              Ahmet Cemil

Aşk-ı Memnu                               Halit Ziya Uşaklıgil              Bihter

Eylül                                              Mehmet RAUF                      Suat Hanım

Kaşağı                                           Ömer Seyfettin                     Ömer

Ateşten Gömlek                          Halide Edip Adıvar              Ayşe

Handan                                        Halide Edip Adıvar              Handan

Çalıkuşu                                       Reşat Nuri Güntekin            Feride

Yeşil Gece                                     Reşat Nuri Güntekin           Şahin Bey

Kuyucaklı Yusuf                         Sabahattin Ali                       Yusuf

Yılanların Öcü                            Fakir Baykurt                        Irazca

Yorgun Savaşçı                           Kemal Tahir                          Yüzbaşı Cemil

Esir Şehrin İnsanları                 Kemal Tahir                          Kamil Bey

İnce Memed                                Yaşar Kemal                          Memed

Tutunamayanlar                        Oğuz Atay                              Turgut Özben

Anayurt Oteli                              Yusuf Atılgan                        Zebercet

Sefiller                                          Victor Hugo                           Jan Valjean

Notre Dame’in Kamburu          Victor Hugo                           Esmeralda

Monte Kristo Kontu                   Alexandre Dumas                Edmond

Goriod Baba                                Balzac                                     Goriot

Kırmızı ve Siyah                         Stendhal                                 Jülien Sorel  

Madam Bovary                           Gustave Flaubert                 Emma

Germinal                                      Emile Zola                             Lantier

Meyhane                                      Emile Zola                             Gervaise Macquart

Robenson Crusoe                       Daniel Defoe                         Robenson Crusoe 

Oliver Twist                                Charles Dickens                    Oliver Twist

Genç Werter’in Acıları             Goethe                                    Werter

Don Kişot                                     Cervantes                              Don Kişot

Fareler ve İnsanlar                    John Steinbeck                     Lennie

Vahşetin Çağrısı                         Jack London                          Buck

Yüzbaşının Kızı                          A. Puşkin                               Pugaçov

Ölü Canlar                                   Gogol                                     Çiçikov

Oblomov                                      Ivan Gonçarov                     Oblomov

Babalar ve Oğullar                    Turgenyev                             Bazarov

Ana                                               Gorki                                      Pelagiya Nilovna

Suç ve Ceza                                 Dostoyevski                          Raskolnikov

Anna Karanina                          Tolstoy                                   Anna Karanina

Savaş ve Barış                            Tolstoy                                   Bozukov

 

       Sizlere yerli yabancı birçok roman ismi, roman yazarı ve roman kahramanını hatırlatmaya çalıştım. Sizlerde bu romanların birçoğunu okumuşsunuzdur. Bu romanların içinde bazılarının roman kahramanları roman ile özdeşleşmiştir. Şimdi onları sizlere tanıtmaya çalışacağım.

ANNA  KARANİNA

Tolstoy

1.Tolstoy’un, Anna Karanina isimli romanı, ismini roman kahramanından almıştır. Yüzyılın en büyük aşk hikâyesi olarak bilinen bu romanda, Anna karakterinin oluşumuna ilham veren, Rus yazar Alexander Puşkin’in güzel kızı Maria Hartung’dur. “Bütün mutlu aileler birbirine benzer, her mutsuz ailenin ise kendine özgü bir mutsuzluğu vardır.” sözüyle başlayan roman daha ilk cümlesiyle okuyucuyu etkisi altına alıverir. Anna, sevdiği adamla onu suçlu hissettiren kocası arasında kalmanın bedelini oldukça ağır ödeyecektir. Tolstoy’un ünlü becerisiyle başyapıt niteliğindeki bu romanı ve onun kahramanını okumaya doyamayacaksınız.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.Dostoyevski’nin ünlü romanı Suç ve Ceza’nın başkahramanı Raskolnikov’dur. Kahramanımız, Petersburg Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğrencidir. Asil ailelerin çocuklarına ders vererek ve annesinin büyük zorluklar içinde kendisine gönderdiği birkaç rubleyle üniversiteyi bitirmek zorundadır. Bu işi fazla becerememiş ve sonunda tahsilini yarım bırakmak zorunda kalmıştır. Raskolnikov, hayatındaki zorluklardan kurtulmaya karar verir. Kurtuluşunu bir cinayette gören Raskolnikov, Alyona İvanovna isimli tefeci bir kadını öldürür. Cinayeti işledikten sonra büyük bir ruhsal bunalıma girer ve pişmanlık duymaya başlar. Kendisini kimsenin görmediğini ve geride bir iz bırakmadığını bildiği halde, büyük bir yılgınlığın içine düşer. Artık insanlığını ve masumiyetini yitirmiştir. Temiz kalpli ve fedakâr Sonya'ya suçunu itiraf eden Raskolnikov, polise gidip teslim olur ve cezasını çekmek üzere Sibirya'ya gönderilmiştir. Bu zorunlu yolculuğunda sevgilisi Sonya da onu yalnız bırakmamıştır. Romanın kahramanı Raskolnikov en az romanı kadar ünlüdür.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.Jan Valjean, en az Victor Hugo’nun Sefiller romanı kadar ünlüdür. Çökmekte olan dini ve ahlaki yapıyı anlatarak başlayan bu ünlü roman sadece kiliseyi değil bir çağı anlatmaktadır. Olay 1815-1833 yılları arasında Fransa’da geçmektedir. Fransız İhtilali’nden sonraki yıllarda, fakir bir genç olan Jean Valjean, aç kalan yeğenlerini doyurmak için fırından ekmek çalar. Hırsızlık suçundan yakalanır ve mahkûm olur. Birkaç kez cezaevinden kaçmaya çalışır, fakat başarılı olamadığı gibi cezası daha da arttırılmıştır. Cezası bitip hapisten çıktıktan sonra aç ve kimsesizdir. Eski bir kürek mahkûmu olduğu için kimse ona iş vermemektedir. Kasabanın iyiliksever papazı onu misafir eder. Onun misafirperverliğini kötüye kullanan Jean Valjean, papazın gümüş takımlarını çalar. Fakat polis onu yakalamıştır. Papaz, polislere o takımları Jean Valjean’a kendisinin hediye ettiğini söyler. Valjean, doğduğu günden beri ilk defa insan gibi bir muamele ile karşılaşmıştır. Daha önce insanları sevmeyen, kendisine yapılan iyiliklere kötülükle karşılık veren, hırsızlık yapmaktan çekinmeyen bir insanken, yaşadığı bu olay onda büyük bir değişiklik yapar. Bundan sonra toplum için iyi bir insan olacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Cervantes’in ünlü Don Kişot romanı 400 yıllık bir roman olmasına rağmen güncelliğini hala muhafaza edebilmektedir. Roman kahramanının ismi de Don Kişot’tur. Cervantes, bu ünlü eserinde insanoğlunun hayattaki amacına değinmiş ve bunun için mücadele etmesi, gerekiyorsa savaşması gerekliliğini Don Kişot’un traji komik görüntüsünde romanlaştırmıştır. Don Kişot, ellili yaşlarda, komik, hayalperest, mert, yiğit, cesur, gözü pek, korkusuz, deli, çılgın, bir insandır. Don Kişot şövalyeleri anlatan kitaplara takıntılıdır ve bu konuda yazılan her şeyin doğru olduğunu inanır. Don Kişot, yardımcısı Sancho Panza ve sevgili atı Rosinante ile birlikte şövalyelik günleri yaşarken, çevresi onun yavaş yavaş çıldırdığını düşünmektedir. Don Kişot, mazlumları korur ve de kötülere göz açtırmaz ama her seferinde de yerlere yıkılmaktadır. Bu özelliklerinden ötürü ünlü roman kahramanımız, gerçek olamayacak hayaller peşinde koşan, Don Kişotvari sözleriyle tüm ülkelerin sözlüklerinde yer almıştır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Ivan Aleksandroviç Gonçarov’un en ünlü eseri olan Oblomov’da ismini roman kahramanından almıştır. Varlıklı ve soylu bir aileden gelen Oblomov, çalışma ihtiyacı duymadan geçimini rahat sağlayabilen bir adamdır. Tek sorunu tembelliktir. Yaşamıyla ilgili aldığı kararların hiçbirini tembelliğinin yüzünden hayata geçiremez. Zamanının çoğunu evinde, çalışma ve yatak odası olarak kullandığı odasında geçirir. Kıyafetlerini bile uşağına giydirtecek kadar tembel bir adamdır. Sürekli kafasında planlar kurmasına rağmen hiçbirini gerçekleştirmek için bir adım atmaz. Her günü milat kabul edip yeni bir hayata başlamak ister ancak bir türlü başarılı olamaz. Kâhyası tarafından dolandırıldığının farkında olduğu halde çiftliğine gitmeye üşendiğinden, bu durumu görmezden gelmektedir. Hayata çok karamsar bakan Oblomov, sürekli problemlerden ve şanssızlığından şikâyet eder. Aslında bu kitap, Rus aristokrasine karşı bir gönderme niteliği taşımaktadır. Romanın ana kahramanı olan Oblomov karakteri “Oblomovluk” ifadesi ile de ünlü olmuştur. Bu kavram tembelliği simgelemektedir. Oblomovlar genelde hayata karşı ilgisiz ve miskindirler. Hayal kurmayı çok severler, ancak hayallerini gerçekleştirmeye çekinirler. Yapmak istedikleri şeyler hep plan aşamasında kalır. Karşılarına çıkan birçok şeyden şikâyet ederler fakat bunları değiştirmek için kıllarını kıpırdatmazlar. Gonçarov’un yarattığı Oblomov karakterinde, her okur kendinden bir şeyler bulacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6. Halide Edip Adıvar’ın Handan isimli romanı da bu türün bir örneğidir. 20. yüzyıl başında İstanbul’da yaşayan bir ailenin çok değerli, akıllı, sevimli bir kızının çileli hayatı ve onun çevresindeki insanların ondan etkilenip birbirine yazdıkları mektupları içeren bir romandır. Ailenin, Handan adında bir kızı vardır. Herkesin gözbebeği olan Handan, insanları çok çabuk etkileyebilen, kendisini sevdiren bir kızdır. Neriman’la kardeş gibi olan Handan, Neriman’ı küçüklüğünden beri yetiştirmiş ve onu etkilemiştir. Neriman onun uğruna ölümü bile göze alabilecek durumdadır. Handan, kocası Hüsnü Paşa ile birlikte Paris’te yaşamaktadır. Handan, gençliğinde Nazım adlı bir genci sever ama Nazım sosyalist birisidir. Onun ideallerini ve amaçlarını kendisinden üstün tutup daha çok seveceğini düşünen Handan, Nazım’ın evlenme teklifini reddeder ve Hüsnü Paşa ile evlenir. Nazım bu olay üzerine intihar eder ve arkasında ölümünün sorumlusu olarak Handan’ı gösteren bir mektup bırakır. Handan, bu olaydan dolayı kendini hiç affetmez ve Hüsnü Paşa ile olan evliliği sorunlu gitmeye başlar. Hüsnü Paşa çapkın bir erkektir ve zevkleri dışarı da aramaya aşinadır. Handan, önceleri bu duruma katlanır. Fakat bir gün hafızasını kaybeder. Ona hastalığı boyunca çok sevdiği Neriman ve kocası Refik Cemal bakarlar. Handan, bu süreçte Refik Cemal’e âşık olur. Ayrıca Refik Cemal’de ona delicesine âşık olmuştur. Ancak evli olduğu ve karısını da çok sevdiği için bu aşktan ıstırap duyar, kendisini yer bitirir. Bir süre sonra Handan’ın hafızası yavaş yavaş yerine gelir. Canından çok sevdiği Neriman’ın kocasına, Refik’e âşık olduğunu anladığında üzüntüsünden vefat eder.

SUÇ  ve  CEZA

Dostoyevski

SEFİLLER

Victor Hugo

DONKİŞOT

Cervantes

OBLOMOV

Ivan Gonçarov

HANDAN

 

Halide Edip Adıvar

bottom of page